ÇOCUK ve EGZERSIZ

1-Çocukluk dönemi nedir?
Çocukluk dönemi dogumdan itibaren 11-12 yasina kadar süren bir zaman kapsar.  0-1 yas süt çocuklugu,  1-3 yas küçük çocukluk,  3-6 yas okul öncesi çagi,  6-10 yas birinci okul çocugu çagi,  10-12 yas ikinci okul çocugu çagi olarak kabul edilir. Ancak yasa bagimli kalmadan , dogumdan itibaren çocugun,  fiziksel,  zihinse ve psikolojik gelisimindeki seyrine bakarak cinsel olgunluga erismesine kadar olan sürecin çocukluk dönemi olarak ele alinmasi gerekir.  Çünkü , bazi çocuklar akranlarina göre, daha erken veya geç gelisebilir.  

2-Çocuklarin egzersize yanitlari nedir?
Çocuklar bilindigi gibi bir gelisme ve büyüme periyodu içindedir.  Bu periyotta genç çocuklarin fizyolojik sistemleri, agir egzersizlerin getirdigi yükleri karsilayacak düzeyde degildir.  Bu güç ancak gelisme çagi sonrasi yakalanabilmektedir.  Özellikle 12yasin altindaki çocuklar oldukça yüksek bir sempatik sistem aktivitesine sahiptir.  Bu yüzden yüksek bir kalp atim sayisinin bulunmasi ve uzun süren dayaniklilik  aktiviteleri onlarin kapasitelerinin kolaylikla tükenmesine neden olur. Bu dönemdeki  çocuklarin aerobik güçleri düsüktür.  Yeterli oksijen kullanma kapasitesine sahip degillerdir. Çünkü ,  kalbin bir seferde pompalayabildigi kan miktari yani kalp atim volümleri düsüktür Ayrica karbonhidrat depolari da ileri yaslarinkine oranla daha azdir. Burada bilinmesi gereken puberte (ergenlik ) çagi öncesi beyin, sinir, kalp, akcigerler, böbrekler ve organizmanin iç ortamini sabit tutmak için (homeostasis) koordineli bir sekilde çalisan fizyolojik prosesler (islemler)  bebeklik ve çocuklugun ilk çaglarinda zayiftir. 
Bu sistemlerin gelisimi puberte ve sonrasinda görülür.  Pubertede görülen kuvvetlenme, puberte ile ilgili degil;hormonal faktörlerin bir sonucu oldugu düsünülmektedir.  Vücudun egzersize ve homeostatik  mekanizmalarin diger streslerine yanit verme yetenegi 14 yasina tepe noktasina ulasir.  

3-Çocukta antrenmanin tehlike ve riskleri nedir?
Çocuklarda performansin birdenbire ve geçici olarak yükselmesi gözlenir. Küçük yasta antrenmana baslamanin negatif psikolojik etkileri ile ilgili çalisma sayisi azdir. Bir çalismada Varek,  performanslari tekrar düsen çocuklarin soka girdikleri ve spor yasamlarini zamanindan önce bitirdiklerini yazar. Çocukta antrenman tek yönlü uygulanmamalidir. Cottea,  yaptigi çalismalarda antrenman tek yönlü  uygulandiginda özellikle iskelet sistemi üzerinde olumsuz etkiler gözlendiginden söz etmektedir. Ayrica, tek yönlü antrenman programi uygulandiginda en riskli spor dallarini cimnastik  sirikla yüksek atlama , kürek , cirit halter, trambolin ve kule atlama oldugu görülmektedir.   

4-Çocuk antrenmani için öneriler nelerdir? 
Belirli bir spor dalina yönlendirilen çocuklarin ebeveynlerine,  bu alanda çocugu bekleyen sanslar ve riskler açiklanmalidir. Çocukta sportif basarinin, okulu ve gelecegini ikinci plana atmamasi saglanmalidir.  Çocuklarin aileleri ve özellikle okuldaki beden egitimi ögretmenleri ile siki  diyaloglar kurulmalidir.  

5-Çocuk ve gençlerde motorik özelliklerin gelisiminde duyarli  dönemler hangileridir?
Erkek  çocuklarda motorik özelliklerin en yüksek artis gösterdigi yaslar 4-6-8-13-14 yaslari olarak  görülmektedir. 9, 11 ve 15  yaslarinda gelisme  az olurken , 3, 5, 7, 12, 16, ve 17’nci yaslarda gelisme hiç görülmemektedir.

  Kiz çocuklari ve gençlerinde ise en yüksek artis 4, 6, 9, 10 yaslarinda görülürken ;8, 11, 12 ve 13 yaslarinda daha az artis görülmektedir.  Kizlarda 3, 5, 7, 14, 15, 16 ve 17’nci yaslarda gelisme hiç görülmez.

6-Çocukta ve gençte kuvvet antrenmaninin özellikleri nedir? 
Çocukluk ve gençlik yasinda genel ve çok yönlü vücut gelisiminde kuvvet antrenmani önemli bir rol oynar. Kuvvet antrenmani genel anlamda okul öncesi çagda önerilmez. Bu yas basamaginda çocuklarin kemik ve kas gelisimini saglamak için, düzenli olarak kuvvet çalismalarindan uzak spor yapmalari yeterlidir.  Bu dönemde her türlü kuvvet çesidine uygun olarak dayanma, asilma çekme (parmaklik  tirmanma, halat çekme ) ile amaçlanan kuvvet gelisimi saglanabilir. Bunun disinda ayri bir çalismaya gerek duyulmaz

Ilkokulun ilk  siniflarinda çocugun kendi vücut agirligi ile yapacagi çalismalar yeterlidir.  Burada halat çekme,  yüksekçe bir yere dayanarak push-up (sinav), direge veya halata tirmanma, alçak barda ayaklar önde/yerde kendini çekme, barfikse asilma, tek ve çift ayak siçramalar, çaki hareketleri en uygun düsen kuvvet  çalismalaridir.  Stemmler’e göre gövde kaslarinin kuvvetlenmesi ve tirmanma yetenegi  7-9  yaslari arasinda en yüksek gelisim düzeyine erismektedir.  Bunlarin ardindan 9 yas sonrasi kendi vücut agirliginin disindaki bir agirliga tasinarak,  saglik topu gibi çalismalar ilave edilebilir. Ayrica antrenman  içerigi olarak barfikste dikey olarak kendini çekme, düz zeminde push-up (sinav) karin ve sirt kaslari için sit-up (mekik) ve ters mekik gibi egzersizler de eklenebilir.
Uzmanlar 14 yasindan önce serbest agirlikla  çalisma yapilmamasi gerekliligine dikkat  çekmektedir.      
Artan yasla bagli olarak dinamik çalismalarin yani sara izotermik (statik/durgun) çalismalara da agirlik  verilmeye baslanmalidir.  Bilindigi gibi anaerobik  güç yasin ilerlemese bagli bir gelisim göstermektedir.  Bu dönemden sonra yapilacak kuvvet çalismalarinda serbest agirlik (halter) devreye girecek ise mutlaka bir uzman tarafindan programlarinin hazirlanmasi gerekmektedir.  Erkeklerde kas kuvvetindeki en büyük artis 6, 8, 13 ve 14 yaslarinda gözlenir.  Kizlarda ise en büyük artis 4 ve 9’uncu yaslara gözlenmektedir.

7-Çocuk ve gençlerde yapilacak kuvvet  çalismalarinin temel ilkeleri nelerdir?
Çocuk ve gençlerde yapilacak kuvvet çalismalarinda göz önüne alinmasi gereken temel ilkeleri dört  ana baslik altinda toplayabiliriz.  Bunlar sirasiyla sunlardir:
a-Rizikosuz fakat bedensel verimlilik yetenegi çok yönlü gelistirilmelidir.
b. Çalismalar her yas dönemine göre planlanmalidir.  Ayrica çok yönlü degisken ve nese verici olmalidir.  Oyun formu içinde verimlidir.
c. Temel kuvvet (birim kuvvet, kaba kuvvet) ile hareket becerisi ve teknik arasinda yakin iliski kurulmalidir
d. Gençlerde ortopedik yönden uygun olup olmadigi arastirilmadan üst düzeyde yüklenmeler yapilmamalidir .

8-Agirlik çalismalarinin boy uzamasina etkisi nedir?
Agirlik çalismalarina baslama yasinda dikkat edilmesi gereken en önemli nokta, büyüme çagidir.  Özellikle fiziksel gelisme sirasinda , boyun uzamasi, kemiklerin epifiz adi verilen  büyüme noktalarindan  saglanir.  Burada epifiz bölgelerine gelen darbeler ve o bölgelere binen fiziksel  yük, bu bölgelerin erken kapanmasina neden olur.  Böylece kemigin büyümesi, boyun uzamasi engellenmis olur.

9-Çocuk ve gençte dayaniklilik antrenmaninin özellikleri nelerdir?
Çocukluk ve gençlikte, dayanikliligin en hassas oldugu dönemler erkeklerde ve kizlarda 4 yasindan sonraki dönemde rastlanmaktadir.  Konuyu biraz daha açarsak, erkeklerde 14 ve 15 yaslar dayanikliligin çok kolay gelistirilebilecegi dönemlerdir.  Kizlarda bu dönem 13 yas olarak görülür.  Bilimsel çalismalar,  çocuklarin ergenlik dönemi öncesi devamli yüklenmelere ve interval (arali) antrenmanlara uygun olmadigini göstermistir.  Bu nedenle okul öncesi ve okul dönemlerinde dayaniklilik  antrenmanlarinin içerigi   genelde oyun formu seklinde olmalidir. Bunlar ebeleme,  stafet yarislari, yer  degistirme oyunlari gibi egitsel oyunlar olabilecegi gibi yakan top, mini basketbol, mini futbol gibi küçük takim oyunlari da olabilir.
Ayrica piramidal yüklenme seklinde (1-2-3-2-1 dakikalik) kosular da aralarinda birer dakikalik dinlenme verilerek uygulanabilir.  Devamli yüklenme seklinde de 5-10-15 dakikalik kosular yapilabilir.  Ergenlik dönemi sonrasi ise normal dayanikliligi gelistirici çalismalara baslanabilir.

10-Çocukta ve gençte hareketliligin özellikleri nelerdir?
Eklemlerin  hareket genisligi, yani hareketlilik erkek çocuklarda 4 ve 8 yaslari, kizlarda ise 4 ve 13  yaslari  büyük önem tasimaktadir.  Bu yaslarda artis büyük orandadir.  Erkeklerde 6, 9, 13 ve14 yaslari ile kizlarda 6, 9 ve 12 yaslarinda da düsük oranda artislar gözlenebilir